Chardonnay, de druivensoort voor witte wijn

Chardonnay is een van de beste druivensoorten.

Witte top wijnen worden vaak van deze druivensoort gemaakt, zeker in de Bourgogne en Nieuw-Zeeland, maar er zijn ook hele simpele Chardonnay wijnen. Vergeet alle andere druivensoorten niet, lokale kleine druivensoorten zijn interesant om te ontdekken. Dit geldt ook voor het verschil tussen de verschllende Chardonnay wijnen, met of zonder hout, Frankrijk of Zuid-Afrika, goedkoop of peperduur. Geen andere witte druivensoort wordt zoveel gebruikt als de Chardonnay en geen druivensoort maakt het mogelijk om zoveel verschillende wijnen voort te brengen.

Chardonnay is een druivensoort met een groene schil

De Chardonnay wordt gebruikt bij de productie van witte wijn. De variëteit is ontstaan ​​in het Bourgondische wijngebied in het oosten van Frankrijk, maar wordt nu echt overal gebruikt van Duitsland tot Australië.

De Chardonnay druivensoort zelf is neutraal, waarbij veel van de smaken die gewoonlijk met de wijn worden geassocieerd, afkomstig zijn van invloeden als terroir en eiken. Het wordt gevinifieerd in veel verschillende stijlen, van de magere, knapperige minerale wijnen van Chablis, Frankrijk, tot wijnen uit de Nieuwe Wereld met smaken van eikenhout en tropisch fruit. In koele klimaten (zoals Chablis en de Carneros AVA van Californië), heeft Chardonnay-wijn de neiging om een ​​medium tot lichte body te hebben met een merkbare zuurgraad en aroma's van groene pruimen, appel en peer. Op warmere locaties, zoals de Adelaide Hills en Mornington Peninsula in Australië en de regio Gisborne en Marlborough in Nieuw-Zeeland worden de smaken meer citrus, perzik en meloen. Op zeer warme locaties bijvoorbeeld Californië, krijgt de wijn meer tonen van vijgen en tropisch fruit, zoals banaan en mango.. Wijnen die malolactische gisting hebben ondergaan, hebben meestal een zachtere zuurgraad en fruitsmaken met een boterachtig mondgevoel en hazelnoottonen.

Chardonnay is een belangrijk onderdeel van veel mousserende wijnen over de hele wereld, maar vooral voor de  Champagne is de Chardonnay druif onmisbaar.

De populariteit van Chardonnay bereikte een hoogtepunt aan het eind van de jaren tachtig

En maakte vervolgens plaats voor een terugslag onder de wijnkenners die de druif zagen als een leidende negatieve component van de globalisering van wijn. Desalniettemin is het een van de meest aangeplante druivensoorten, met 210.000 hectare wereldwijd.Gedurende een groot deel van zijn geschiedenis werd aangenomen dat er een verband bestond tussen Chardonnay en Pinot noir of Pinot blanc. Behalve dat ze al eeuwenlang in dezelfde regio van Frankrijk worden aangetroffen, merkten ampelografen op dat de bladeren van deze planten een bijna identieke vorm en structuur hebben. Pierre Galet was het niet eens met deze beoordeling, omdat hij van mening was dat Chardonnay geen verband hield met een andere grote druivensoort. De wijnbouwers Maynard Amerine en Harold Olmo stelden een afstammeling voor van een wilde Vitis vinifera-wijnstok die een stap verwijderd was van witte Muscat. De ware oorsprong van Chardonnay werd verder verdoezeld door wijngaardbezitters in Libanon en Syrië, die beweerden dat de afkomst van de druif terug te voeren was tot het Midden-Oosten, vanwaar het in Europa werd geïntroduceerd door terugkerende kruisvaarders. Weinig extern bewijs ondersteunt deze theorie. Een andere theorie stelde dat het afkomstig was van een oude inheemse wijnstok die op Cyprus werd gevonden. Modern DNA-vingerafdrukonderzoek aan de University of California, Davis, suggereert nu dat Chardonnay het resultaat is van een kruising tussen de Pinot noir en Gouais blanc (Heunisch) druivensoorten. De Romeinen zouden Gouais blanc uit Kroatië hebben meegebracht en het werd op grote schaal verbouwd door boeren in het oosten van Frankrijk. De Pinot van de Franse aristocratie groeide dicht bij de Gouais blanc, waardoor de twee ruimschoots de gelegenheid kregen om met elkaar te kruisen. Omdat de twee ouders genetisch ver van elkaar verwijderd waren, vertoonden veel van de kruisingen hybride kracht en werden ze geselecteerd voor verdere vermeerdering. Deze "succesvolle" kruisigingen waren onder andere Chardonnay en broers en zussen zoals Aligoté, Aubin vert, Auxerrois, Bachet noir, Beaunoir, Franc Noir, Gamay Blanc, Gamay noir en Melon de Bourgogne.

Klonen, kruising en mutaties van de Chardonnay

Nu zijn er 34 variëteiten van Chardonnay te vinden in wijngaarden in heel Frankrijk; de meeste hiervan zijn ontwikkeld aan de Universiteit van Bourgondië in Dijon. De zogenaamde "Dijon-klonen" worden gekweekt vanwege hun adaptieve eigenschappen, waarbij wijngaardbezitters de klonale variëteit planten die het meest geschikt is voor hun terroir en die de kenmerken zal produceren waarnaar ze op zoek zijn in de wijn. Chardonnay heeft gediend als ouder van verschillende Frans-Amerikaanse hybride druiven, evenals kruisingen met andere V. vinifera-variëteiten. Voorbeelden hiervan zijn de hybride Chardonel, een kruising van Chardonnay en Seyval blanc die in 1953 werd geproduceerd in het New York State Agricultural Experiment Station. Mutaties van de Chardonnay-druif zijn onder meer de zeldzame 'Chardonnay Rose' met roze Chardonnay. Blanc Musqué wordt meestal gevonden rond het dorp Clessé in Mâconnais  Chardonnay in Champagne Chardonnay heeft een brede reputatie vanwege het relatief gemakkelijke kweekgemak en het vermogen zich aan te passen aan verschillende omstandigheden. Het is een zeer krachtige wijnstok, met een uitgebreide bladbedekking die de opname van energie en voedingsstoffen door de druiventrossen kan remmen. Wijnboeren gaan dit tegen met agressief snoeien en luifelbeheer. Wanneer Chardonnay wijnstokken dicht worden aangeplant, worden ze gedwongen om te strijden om hulpbronnen en energie naar hun druiventrossen te leiden. Onder bepaalde omstandigheden kunnen de wijnstokken een zeer hoge opbrengst hebben, maar de wijn die uit dergelijke wijnstokken is dan niet meer van hoge kwaliteit. Producenten van premium chardonnay wijnen beperken de opbrengsten van de druivenstokken. Producenten van mousserende wijn zijn niet zozeer gericht op het beperken van de opbrengsten, aangezien geconcentreerde smaken niet zo belangrijk zijn als de finesse van de wijn. De oogsttijd is cruciaal voor het maken van wijn, waarbij de druif snel zijn zuurgraad verliest, zodra hij rijpt. Sommige wijnbouwrisico's zijn onder meer het risico van schade door vorst in de lente, aangezien Chardonnay een vroeg ontluikende wijnstok is  meestal een week na Pinot noir.

Vorst in voorjaar slecht voor de Chardonnay.

Om de dreiging van vorst te bestrijden, gebruikt men een in Bourgogne ontwikkelde methode, agressief snoeien vlak voor de knopuitbarsting. Dit "schokt" de wijnstok en vertraagt ​​ tot wel twee weken. Millerandage en coulure kunnen ook problemen opleveren, evenals echte meeldauw die de dunne schil van de druiven aantast. Vanwege de vroege rijping van Chardonnay kan hij gedijen in wijngebieden met korte groeiseizoenen en in regio's zoals Bourgogne, kan hij worden geoogst voordat de herfstregen begint en de dreiging van rot met zich meebrengt.

Beste Chardonnay bodems en wijngebieden 

Hoewel Chardonnay zich kan aanpassen aan bijna alle wijngaardbodems, zijn kalk, klei en kalksteen de drie meest voorkomende soorten in Frankrijk. De Grand Crus van Chablis wordt geplant op hellingen die zijn samengesteld uit Kimmeridgisch mergel, kalksteen en krijt. De afgelegen regio's, die vallen onder de meer basale Petit Chablis appellatie, zijn geplant op portlandse kalksteen die wijnen produceert met minder finesse. Krijtbedden zijn te vinden in het hele Champagne gebied en de Côte-d'Or heeft veel gebieden die bestaan ​​uit kalksteen en klei. In het Meursault gebied hebben de premier cru wijngaarden die in Meursault-Charmes liggen een bovengrond van 2 meter boven het kalksteen en dat zorgt voor wijnen die zeer rijk en rond zijn. In de nabijgelegen wijngaard Les Perrieres bevindt de bovengrond zich slechts ongeveer 30 cm boven de kalksteen en is de wijn uit die regio veel krachtiger, mineraliger en strakker, waardoor het langer in de fles nodig heeft om zich volledig te ontwikkelen. In andere gebieden, bodemtype kan het gebrek aan ideale klimaatomstandigheden compenseren. In de  Zuid-Afrikaanse Chardonnay productie, geproduceerd uit meer op zandsteen gebaseerde wijngaarden, is de wijn over het algemeen rijker en zwaarderChardonnay is een van de dominante druiven in Bourgogne.Hoewel de Pinot noir-wijnstokken het aantal overtreffen met bijna een verhouding van drie op één. Naast Chablis komt Chardonnay voor in de Côte d'Or, de Côte de Beaune, evenals in de Côte Chalonnaise en Mâconnais, Macomn. Het wordt verbouwd in acht Grand Cru-wijngaarden; De "Montrachets" -Montrachet, Criots-Bâtard-Montrachet, Bâtard-Montrachet, Chevalier-Montrachet en Bienvenues-Bâtard-Montrachet, evenals Charlemagne, Corton-Charlemagne en Le Musigny. Behalve dat ze de duurste waren, werden de Bourgondische voorbeelden van Chardonnay lange tijd beschouwd als de maatstaf voor het uitdrukken van terroir via Chardonnay. De Montrachets staan ​​bekend om hun hoge alcoholgehalte, vaak meer dan 13%, en om hun diepe concentratie aan smaken. De wijngaarden rond Chassagne-Montrachet hebben de neiging om een ​​karakteristiek hazelnootaroma te hebben, terwijl die van Puligny-Montrachet meer staalachtige smaken hebben. Van zowel grand cru- als premier cru-voorbeelden van Corton-Charlemagne is bekend dat ze marsepein demonstreren, terwijl Meursault-wijnen de meest ronde en boterachtige voorbeelden zijn.

Macon, Mercurey, Rully en Montagny-lès-Buxy de wijndorpen in de Côte Chalonnaise

Ten zuiden van de Côte d'Or liggen de wijnstreken Côte Chalonnaise en Mâconnais. De dorpen Mercurey, Montagny-lès-Buxy, (klik hier voor onze top Chardonnay uit Montagny-lès-Buxy)  en Rully zijn de grootste producenten van Chardonnay in de Côte Chalonnaise, met de best gemaakte voorbeelden die wedijveren met die van de Côte de Beaune. In de Mâconnais is de productie van witte wijn gericht op de stad Mâcon en de regio Pouilly-Fuissé. De volle wijnen van de Pouilly-Fuissé hebben lange tijd een cultwijnstatus gehad met prijzen die kunnen wedijveren met de Grand Cru witte Bourgognes. Verder naar het zuiden, in de regio Beaujolais, is Chardonnay begonnen met het vervangen van Aligoté als de belangrijkste witte wijndruif en vervangt zelfs Gamay in sommige gebieden rond Saint-Véran. Met uitzondering van Pouilly-Fuissé, zijn de wijnen van de Mâconnais het Bourgondische voorbeeld dat het dichtst in de buurt komt van de "Nieuwe Wereld" Chardonnay, hoewel het niet identiek is. Typisch zijn Mâcon blanc, basis Bourgogne, Beaujolais blanc en Saint-Véran bedoeld om binnen twee tot drie jaar na release te worden geconsumeerd. Veel van de goed gemaakte voorbeelden van witte Bourgogne uit de Côte d'Or hebben echter minstens drie jaar op fles nodig om zich voldoende te ontwikkelen om de aroma's en het karakter van de wijn tot uitdrukking te brengen. Hazelnoot, zoethout en specerijen zijn enkele van de smaken die zich kunnen ontwikkelen naarmate deze wijnen ouder worden.

Chablis en Chardonnay is een eenheid

Men geloofde dat Chardonnay voor het eerst in Chablis werd geplant door de cisterciënzers in de abdij van Pontigny in de 12e eeuw. Tegenwoordig is de Chardonnay die in de Chablis-regio wordt gemaakt, een van de "puurste" uitingen van het raskarakter van de druif vanwege de simplistische stijl van wijnmaken die in deze regio de voorkeur geniet. De wijnmakers van Chablis willen het terroir van de kalkrijke grond en het koelere klimaat benadrukken die helpen om een ​​hoge zuurgraad te behouden. De wijnen ondergaan zelden een malolactische gisting of worden blootgesteld aan eikenhout, hoewel het gebruik ervan toeneemt. De bijtende, groene appelachtige zuurgraad is een handelsmerk van Chablis en is terug te vinden in het boeket. De zuurgraad kan met de jaren zachter worden en Chablis zijn enkele van de langstlevende voorbeelden van Chardonnay. Sommige voorbeelden van Chablis kunnen een aardse smaak hebben die naarmate hij ouder wordt molliger kan worden voordat hij verzacht in delicate honingachtige tonen. Het gebruik van eikenhout is controversieel in de Chablis-gemeenschap, waarbij sommige wijnmakers het afwijzen als strijdig met de "Chablis-stijl" of terroir, terwijl anderen het gebruik ervan omarmen, hoewel niet de lengte die een "Nieuwe Wereld" Chardonnay zou kenmerken. De wijnmakers die eiken gebruiken, geven de voorkeur aan meer neutraal eiken, dat niet de vanille-eigenschap geeft die geassocieerd wordt met Amerikaans eiken. De hoeveelheid "char" in het vat is vaak erg licht, wat de hoeveelheid "toast" die in de wijn wordt waargenomen beperkt. De voorstanders van eikenhout in Chablis wijzen op de positieve voordelen van een beperkte zuurstoftoevoer met de wijn door de doorlatende eikenhouten vaten. Dit kan het effect hebben dat de wijn zachter wordt en de doorgaans sobere en zure Chablis op jongere leeftijd toegankelijker wordt.

Champagne en Chardonnay horen bij elkaar.

In de Champagne is Chardonnay een van de drie belangrijkste druivensoorten die in de regio worden aangeplant. Het wordt het meest aangetroffen in de departementen Aube en Marne, die samen met Chablis goed waren voor meer dan de helft van alle aanplant van Chardonnay in Frankrijk in de 20e eeuw. In de Côte des Blancs van de Marne gedijt Chardonnay op de kalkbodem. In de drie belangrijkste dorpen rond de Côte wordt Chardonnay verbouwd dat bepaalde kenmerken benadrukt die de champagneproducenten zoeken, afhankelijk van hun huisstijl. Het dorp Avize verbouwt druiven die de lichtste wijnen produceren, Cramant maakt de meest aromatische en Mesnil produceert wijnen met de meeste zuurgraad. De Côte des Blancs is het enige district in de Champagnestreek dat voornamelijk beplant is met Chardonnay. In de vier andere hoofddistricten - Aube, Côte de Sézanne, Montagne de Reims en Vallée de la Marne  loopt Chardonnay achter op Pinot noir bij de aanplant. In het afgelegen gebied van Aisne is alleen Pinot Meunier aanzienlijk aanwezig. Blanc de Blancs van Champagne wordt gemaakt van alleen Chardonnay-druiven, Blanc de Noirs van Pinot noir en Pinot Meunier. Niet-mousserende, atille witte wijn van de Chardonnay wordt geproduceerd onder de Coteaux Champenois AOC. Deze wijn is veel zuurder, dan die van Chablis en wordt normaal gesproken kurkdroog gemaakt. Ondanks dat ze dezelfde hoeveelheid zonneschijn ontvangen als de Chablis, bereiken Chardonnay-druiven in Champagne zelden volledige rijpheid vanwege de gemiddelde temperatuur van de regio rond de 10 ° C, nauwelijks boven de minimum gemiddelde temperatuur die nodig is om druiven te rijpen. Daarom ontwikkelen de Chardonnay-druiven hun fruitsmaken niet volledig en kan de stille versie van Champagne hierdoor niet erg naar de Chardonnay smaken. Het element in Chardonnay waar champagnewijnmakers naar op zoek zijn, is eerder de finesse en balans van zuurgraad die het aan de blend geeft. Sommige smaken die eruit kunnen komen, vooral met langere tijd op de droesem, zijn onder meer romig en nootachtig met enkele bloemige tonen. 

Chardonnay Nieuwe wereld 

Vele Chardonnay wijnen komen er uit: Argentinië, Chili, Australië, Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika, etcetra. Ook verkopen we Chardonnay wijn uit Roemenië.

Ook in al deze landen gaat de kwaliteit omhoog. Niet waar de massa productie blijft bestaan, wel waar wijnboeren en cooperaties hun wijnen blijven ontwikkelen en de Chardonnay gebruiken voor kwaliteits wijnen met de nodige aandacht. Persooonlijk vind ik het houtgebruik vaak overdreven, gelukkig zijn er wijndrinkers die daar anders over denken. Anders komt die Chardonnay wijn niet op. Een houterige Chardonnay combineert wel heel mooi met gerookte forel of andere gerookt vis, dan adviseer ik het wel. Zelf proef ik graag de Chardonnay wijnen van de hele wereld om de verschillen te proeven en ontwikkelingen te ontdekken in de wijn. Beste Chardonnay, Chablis, Montagny, Meursault of toch de Nieuwe Wereld Chardonnay ?

Vele Chardonnay wijnen zijn biologisch tegenwoordig, zowel de wijnen uit de nieuwe wereld, als uit de oude wereld. Dat is een goede ontwikkeling, veel is er niet nodig om biologische Chardonnay te maken, slechts de goede wil van de wijnboer.

Conclussie: Chardonnay wijnen 

Drink nooit uitsluitend Chardonnay wijnen, want dan mis je alle andere geweldige druivensoorten en wijnen. En drink je een Chardonnay verdiep je in de gedachtengang van de wijnboer, hoe is de wijn gemaakt, Chardonnay met of zonder hout, veel of weinig zon, grote of kleine opbrengst. De Chardonnay wijn vertelt jou het beste, hoe de wijnboer in het leven staat.